توجه داشته باشید برای محافظت در مقابل ویروس کرونا مهم است که از چه ماسکی استفاده مینمایید . متاسفانه این روزها به دلیل عدم نظارت کافی بسیاری از افراد غیر متخصص در کارگاه های غیر بهداشتی و با مواد اولیه نامرغوب اقدام به تولید ماسک شده است . این ماسکها بر خلاف لایههای ماسک سه بعدی چند لایه علاوه بر اینکه خاصیتی در مقابل جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا ندارند. حتی به دلیل استفاده از مواد نامرغوب می توانند باعث ایجاد امراض مختلف همچون حساسیت برای مصرف کننده شوند.
ماسک پارچهای
این نوع از ماسک در واقع کمترین میزان مقاومت در برابر انواع ویروس و ذرات معلق را داراست. تنها کاربرد ماسک پارچهای جلوگیری از انتشار ذرات ناشی از عطسه یا سرفه فرد بیمار آن هم تا حدودی میباشد.
ماسکهای پارچهای به دلیل این که از پارچههای غیر استریل در ساخت آن استفاده شده، و در اثر رطوبت ایجاد شده از بازدم فرد، امکان رشد انواع قارچ و باکتری در لایههای داخلی آن وجود خواهد داشت. بعضی از فروشندگان و تولید کنندگان ماسکهای پارچهای ادعا میکنند که ماسکشان قابل شستشو و استفاده مجدد است! بر اثر تحقیقاتی که اخیرا صورت گرفته مشخص شده ویروسی همانند کرونا در اثر شستشو با مواد شوینده از بین نمیرود.
بنابراین اگر ویروس در داخل لایههای این ماسک به دام افتاده باشد. (البته اگر از لایه خاصی در ساخت آن استفاده شده باشد!)، ویروس با شستشو از بین نرفته و در استفاده بعدی فرد را آلوده میکند.بنابراین از این نوع ماسک که معمولا دست دوز است و با چرخ خیاطی دوخته میشوند نباید انتظار معجزه داشته باشیم.
ماسک سه لایه پزشکی (ماسک جراحی) با نامهای گوناگونی شناخته می شود. ماسک ساده، ماسک سه لایه، ماسک یک بار مصرف و … ماسک سه لایه پزشکی از دیگر انواع ماسک تنفسی است و بعد از ماسک پارچهای از لحاظ میزان مقاومت در برابر ورود ذرات معلق در جایگاه دوم قرار دارد. ماسکهای جراحی اگر به صورت صحیح مورد استفاده قرار بگیرند قادر خواهند بود تا ۸۰ درصد از ذرات معلق رو فیلتر نمایند. طول عمر ماسک سه لایه پزشکی بر اساس توصیه های متخصصین حداکثر دو ساعت محاسبه شده.
تمامی ماسکهای تنفسی متداول ذرات و حتی ماسک جراحی یک بار مصرف بوده و پس از پایان طول عمر معدوم میشود. ایجاد رطوبت در این ماسک در اثر ترشحات تنفسی زنگ هشداری برای تعویض آن بوده، مواردی مانند تغییر در شکل ظاهری ماسک نیز شامل آن میشود.
انواع ماسک تنفسی مخصوص ذرات از نوع سوپاپدار
جایگاه سوم از لحاظ فیلتراسیون به این نوع از ماسکها الحاق میگردد. وجود دریچه خروجی هوا (سوپاپ) به آسان تر خارج شدن هوای بازدم شخص کمک میکند. خیلی از افراد به اشتباه این ماسک را فیلتردار میگویند! و تصور میکنند وجود این دریچه خروجی هوا سبب فیلتر هوای آلوده خواهد شد. در واقع تمامی ماسکهای تنفسی استاندارد از فیلتر بهره برده و لایههای ساختاری آن از فیلترهای گوناگون نظیر (اسپان باند، ملت بلون،کربن اکتیو و …) تشکیل شده است. اگر سوپاپ خروجی هوا دچار مشکل گردد و عملکرد مناسبی از خود نشان ندهد تهویه هوا به سختی انجام خواهد شد.
ماسکهای تنفسی مخصوص ذرات به دلیل شکل ساختاری و چسبان بودن شان از ورود هوا از اطراف ماسک جلوگیری مینمایند. از این لحاظ عملکرد مناسب تری به نسبت ماسکهای سه لایه پزشکی از خود نشان میدهند.
نوع پیشرفته ماسک مخصوص ذرات شامل انواع ماسک تنفسی N95 یا FFP2 میشود. به دلیل بکارگیری لایههای مختلف فیلتراسیون و راندمان بالاتری را نشان میدهند.
استفاده از این ماسک برای افراد عادی الزامی نیست و فقط برای افرادی که به صورت مستقیم با بیماران کرونایی در ارتباط هستند ضروری خواهد بود. ماسک تنفسی N95 هم یکبار مصرف است و طول عمر مشخص دارد. بدلیل گران قیمت بودن به نسبت یک ماسک سه لایه پزشکی بهتر است شما در طول روز از چند ماسک ساده استفاده نمایید. این ماسک تنفسی قادر است تا ۹۵ درصد از ذرات معلق و آلوده را فیلتر کند. به همین دلیل آن را N95 نامگذاری کردهاند. اشتباه شایعی که متاسفانه این روزها بارها شاهد آن بودیم پرسنل پزشکی به اشتباه از یک ماسک سه لایه زیر ماسک N95 استفاده میکنند. این دسته گمان میکنند با انجام این کار ماسک تنفسی N95 دیرتر خراب شده و شاهد فیلتراسیون بالاتری هستند.
اکیدا توصیه میشود اینکار را انجام ندهید و استفاده از هر نوع ماسک ساده در زیر یک ماسک سطح بالاتر در عمل نه تنها فایدهای ندارد بلکه مشکلاتی نیز به دنبال دارد.
نحوه استفاده صحیح از ماسک مخصوص ذرات N99 – N95 – FFP1 – FFP2 – FFP3
اگر با کمبود منابع ماسک N95 مواجه هستید و مجبور به استفاده مجدد از این ماسک هستید بهتر است ماسک جراحی را بر روی این ماسک قرار دهید. بلافاصله پس از پایان شیفت کاری ماسک سه لایه را معدوم نمایید. طول عمر ماسک N95 معمولا ۸ ساعت است، بعضی از تولید کنندگان این نوع از ماسک گفتهاند مصرف کنندگان میتوانند تا ۵ نوبت ۸ ساعته نیز از ماسک استفاده نمایند.
هرچند برای استفاده مجدد باید دقت کنید، شکل ظاهری ماسک تغییر نکرده باشد. بندهای ماسک دچار مشکل نشده باشد. مرطوب نشده و دیگر مواردی که باعث فیت شدن ماسک روی صورت را داشته باشد قابل استفاده مجدد است.
ماسک تنفسی کارتریجدار
نوع دیگر از انواع ماسک تنفسی ماسکهای کارتریجدار میباشند، در این ایام کرونایی دیده شده بعضی از پرسنل درمان از این نوع ماسک استفاده میکنند اما تا چه میزان موثر خواهد بود؟ کارتریج یا فیلترهایی که برای این ماسکها تولید میشود. معمولا برای فیلتراسیون بخار آلات شیمیایی و گازهای شیمیایی بوده و عمل کرد مناسبی در مقابل ویروس ندارند. کارتریجهای این نوع از ماسک پس از پایان طول عمر قابل تعویض است. و در رنگهای مختلفی همانند مشکی، زرد، خردلی تولید و عرضه میگردند که هرکدام برای مصرف خاص خود استفاده میشوند.
اما نوع خاصی از فیلتر با عنوان P100 برای ماسک کارتریج دار عرضه و تولید میشوند که توانایی فیلتراسیون ذرات معلق را نیز خواهند داشت. بنابراین اگر تصمیم استفاده از این تجهیزات حفاظت تنفسی را داشتید. حتما به نوع فیلتر آن که برای چه مصرفی تولید و عرضه شده دقت کنید. طول عمر ماسک کارتریج دار تقریبا ۶ ماه محاسبه شده و ارتباطی با فیلتر قابل تعویض ماسک نخواهد داشت.
ماسک سه بعدی
این ماسک تنفسی ادغام شده از ماسک سه لایه جراحی و سری ماسکهای تنفسی ذرات ، و نقصهای ماسک سه لایه پزشکی را برطرف نموده است. لایههای ماسک سه بعدی چند لایه محافظ بهتری به نسبت ماسک سه لایه به ارمغان آورده. و دارای قیمت مناسبتری هم میباشد. ماسک تنفسی سه بعدی (پاکتی) فاقد سوپاپ خروجی هوا بوده و ساختمان مستحکم آنها را نیز ندارد.
ماسک سه بعدی – راندمان بالاتر در کنار قیمت مناسب.
دو ویژگی ذکر شده سبب شده تا ماسک سه بعدی با قیمت مناسبتری به نسبت ماسکهای سری ذرات عرضه شود. و راندمان بالاتری به نسبت ماسک سه لایه پزشکی به ارمغان بیاورد.
علت نام گذاری این ماسک به سه بعدی چیست؟
در نگاه اول این ماسک ظاهری کاملا تخت دارد. پس از بازگشایی بخش بالا و پایینی ماسک دارای ارتفاع و عمق میشود. ماسکهای پاکتی به دلیل محفوظ بودن جداره داخلی و تا شدن بخش بالایی و پایینی، ارتباط محکمتری با صورت شخص برقرار نموده. موجب حفاظت بیشتری میشوند.
نقش ویژه ماسک تنفسی
ماسکهای تنفسی به منظور جلوگیری از قطرههای تنفسی و همچنین جلوگیری از ورود آلایندهها به سیستم تنفسی مورد استفاده قرار میگیرند. ماسکهای تنفسی در انواع مختلفی طبقه بندی میگردند، برخی کاربرد صنعتی و برخی جهت مصارف عمومی و پزشکی تولید شده اند. همچنین فاکتور قیمت نقش ویژهای در انتخاب ماسک تنفسی مناسب بازی میکند.
از ویژگیهای مثبت شیوع همگانی ویروس کرونا میتوان به تجربه همگانی استفاده از ماسک اشاره کرد. در آینده نیز از آن غافل نشد. با توجه به استفاده حداکثری مردم از ماسک تنفسی، امسال شاهد کاهش زیاد تعداد مبتلایان ویروس آنفلوآنزا نیز بودیم. همچنین در نظر داشته باشید تنها استفاده از ماسک تنفسی مصونیت جانی برای ما ایجاد نمیکند. در کنار استفاده از ماسک دیگر مسائل بهداشتی و رعایت فاصله گذاری اجتماعی جهت پیشگیری از ابتلا به ویروس لازم و واجب است.
